อัพเดทล่าสุด! แอพพลิเคชั่น “หมอชนะ” เวอร์ชั่นปัจจุบัน (4 ม.ค. 64) ขออนุญาตเข้าถึง “ข้อมูลส่วนบุคคล” อะไรบ้าง หลังเกิดกระแสกังวลเกี่ยวกับความเป็นส่วนตัวของผู้ใช้งาน และมีการแชร์ข้อมูลเก่าเมื่อปีที่แล้ว
หลังจากเกิดการระบาดของวัววิด-19 ระลอกใหม่ในประเทศไทย ศูนย์บริหารเหตุการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อเชื้อไวรัสวัวโรที่นา 2019 (ศบค.) ได้ประกาศขอความร่วมมือให้พสกนิกรให้ดาวน์โหลดแอพพลิเคชั่น “หมอชนะ” เพื่อความสะดวกสำหรับเพื่อการติดตามข้อมูลการเดินทางของพสกนิกรในกรณีที่ติดเชื้อโรค รวมทั้งหากคนเจ็บที่มีสมาร์ทโฟนรองรับ แต่ไม่ได้ดาวน์โหลดแอพหมอชนะรวมทั้งปกปิดข้อมูลจะจัดว่ามีความผิด ทำให้คนประเทศไทยจำนวนหลายชิ้นกลับมามีความสนใจแอพ หมอชนะ กันอีกที
แม้กระนั้น กระแสตื่นตัวนี้มากับความตื่นตระหนก เนื่องจากคนไม่ใช่น้อยหวาดหวั่นว่า แอพพลิเคชั่นดังที่กล่าวผ่านมาแล้วบางทีอาจเข้าถึงข้อมูลส่วนตัวมากจนเกินความจำเป็นหรือเปล่า
ยิ่งไปกว่านี้ ในโลกออนไลน์ยังมีการแชร์อินโฟกราฟฟิกจากรายงานที่กรุงเทพธุรกิจเผยแพร่เมื่อเดือน ไม่.ย. ปีที่ผ่านมา ชื่อ ทราบยัง ‘หมอชนะ/MorChana’ ชนะเลิศ! เรื่องเข้าถึง ‘ข้อมูลส่วนตัว’ ซึ่งอ้างอิงจากผลจากการวิจัยชื่อ “Privacy Sweep” เกี่ยวกับ “แอพพลิเคชั่นโทรศัพท์เคลื่อนที่ติดตามชาวเมือง” ใน 6 ประเทศอาเซียนรวมถึงไทย เมื่อเดือน พฤษภาคม 2563 ที่ทำโดย ดาต้า โปรเทคชัน เอ็กเซลเลนซ์ (Data Protection Excellence) หรือ DPEX โครงข่ายด้านการคุ้มครองป้องกันข้อมูลส่วนตัวซึ่งมีสำนักงานใหญ่ในสิงคโปร์
ขณะนั้น ผลที่เกิดขึ้นจากการวิจัยดังที่กล่าวผ่านมาแล้วซึ่งอิงจากการขอเข้าถึงข้อมูลของแอพหมอชนะ เวอร์ชั่น 1.4 (19 เม.ย. 2563) พบว่า หมอชนะเป็นแอพพลิเคชั่นติดตามชาวเมืองที่ขอเข้าถึงข้อมูลส่วนตัวมากที่สุด เมื่อเทียบกับแอพของเพื่อนบ้านอีก 5 ประเทศ
ยิ่งไปกว่านี้ยังพบว่า หมอชนะขอเข้าถึงส่วนต่างๆในโทรศัพท์เคลื่อนที่ของผู้ใช้ ตั้งแต่ กล้องถ่ายภาพ, ประวัติการใช้งานเครื่องใช้ไม้สอยรวมทั้งแอพ, ตำแหน่งผู้ใช้, ไมโครโฟน, คลังรูปภาพ/คลิป/ไฟล์อื่นๆ, พื้นที่เก็บข้อมูล รวมทั้งข้อมูลการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตไร้สาย หรือ Wi-Fi
แม้กระนั้น หมอชนะ เวอร์ชั่น 2.0.1 (4 เดือนมกราคม 2564) มีการเปลี่ยนแปลงหัวข้อการขอเข้าถึงรวมทั้งการจัดเก็บข้อมูลแล้ว กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ เชื้อเชิญไปอัพเดทข้อมูลกันอีกทีว่า เวอร์ชั่นปัจจุบันนี้มีอะไรเปลี่ยนบ้าง
จากการตรวจตรา “สิทธิ์ของแอพ” สำหรับเพื่อการขอเข้าถึงข้อมูลของหมอชนะ เวอร์ชั่น 2.0.1 ที่เจาะจงบนหน้าดาวน์โหลดแอพบน Google Play Store พบว่า มีความเปลี่ยนแปลงไม่เท่าไรนัก โดยหัวข้อเดียวที่หายไปจากเวอร์ชั่นเมื่อปีที่ผ่านมาคือ Record audio หรือการขอเข้าถึงไมค์โทรศัพท์เคลื่อนที่ ซึ่งปัจจุบันนี้ไม่มีอยู่แล้ว
ส่วนหัวข้ออื่นๆที่แอพหมอชนะเคยขอเข้าถึงในเวอร์ชั่นเก่าเมื่อปีที่ผ่านมาก็ยังคงมีอยู่ ได้แก่ กล้องถ่ายภาพ, ประวัติการใช้งานเครื่องใช้ไม้สอยรวมทั้งแอพ (เวอร์ชั่นนี้ใช้คำว่า เรียกแอพพลิเคชั่นสถานที่สำหรับทำงานอยู่), ตำแหน่งผู้ใช้, คลังรูปภาพ/คลิป/ไฟล์อื่นๆ, พื้นที่เก็บข้อมูล รวมทั้งข้อมูลการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตไร้สาย (เวอร์ชั่นนี้ใช้คำว่า ดูการเชื่อมต่อโครงข่าย)
ตอนที่เพจเฟซบุ๊ค หมอชนะ โพสต์อธิบายตอนวันที่ 7 เดือนมกราคม ว่า แอพหมอชนะเวอร์ชั่นปัจจุบันนี้ ขอเข้าถึงส่วนต่างๆของสมาร์ทโฟน เพื่อจุดมุ่งหมายดังต่อไปนี้
1. กล้องถ่ายรูป (Camera)
เพื่อใช้เพื่อการถ่ายภาพของผู้ใช้งาน เพื่อยืนยันว่าแอพนั้นเป็นของผู้ใช้งานจริง รวมทั้งใช้เพื่อการสแกน QR Code ของ ไทยชนะ เพื่อกระทำเช็คอินสถานที่
2. ตำแหน่งผู้ใช้ (Location)
เพื่อติดตามเส้นทางของผู้ใช้แอพ ซึ่งจะเป็นวัสดุให้กรมควบคุมโรคใช้ประกอบสำหรับเพื่อการสอบสวนโรค รวมทั้งใช้เพื่อการค้นหาว่า ผู้ใช้แอพอยู่ในสถานที่เสี่ยงในช่วงวันรวมทั้งเวลา ร่วมกับผู้ติดเชื้อโรคหรือเปล่า เพื่อกรมควบคุมโรคจะได้ส่งข้อความแจ้งเตือน
3. คลังรูปภาพ (Picture)
แอพจะเก็บภาพถ่ายของผู้ใช้งานไว้ที่เครื่องของผู้ใช้งานเอง รวมทั้งจะไม่มีการเก็บภาพถ่ายไว้ที่ Server ส่วนกลางของระบบอะไร
4. พื้นที่เก็บข้อมูล (Store)
ในกรณีที่โทรศัพท์เคลื่อนที่ไม่มีการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตแอพพลิเคชั่นจะเก็บข้อมูลเส้นทางการเดินทางไว้ภายในโทรศัพท์เคลื่อนที่ก่อน เมื่อเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตได้แล้ว แอพจะส่งข้อมูลไปจัดเก็บที่ระบบส่วนกลาง
ดังนี้ ไม่มีการเก็บข้อมูลส่วนตัว เป็นต้นว่า ชื่อ สกุล เบอร์โทรศัพท์ อีเมล ที่อยู่ รวมทั้งอื่นๆในแอพพลิเคชั่นรวมทั้งระบบส่วนกลาง ในทุกกรณี
ส่วนเรื่องความเป็นส่วนตัว แอพหมอชนะไม่ขอข้อมูลส่วนตัวอะไรก็แล้วแต่ไม่ว่าจะเป็นชื่อหรือเลขบัตรประจำตัวประชาชน การสมัครสมาชิกเป็นแบบไม่ระบุตัวตน (Anonymous) รวมทั้งมีการจัดตั้งกรรมการอิสระเพื่อตรวจตราวิธีการจัดการข้อมูล ให้เป็นไปตาม พ.ร.บ. ปกป้องข้อมูลส่วนตัว พุทธศักราช 2562
ข้อจำกัดการจัดเก็บข้อมูลของหมอชนะคือ เมื่อผ่านวิกฤตการณ์วัววิด-19 แล้ว ข้อมูลทั้งหมดทั้งปวงจะถูกทำลายทิ้งทันทีทั้งยังการโค้ดแอพยังมีลักษณะเป็น โอเพ่นซอร์ส (Open Source) เพื่อโปร่งใส ตรวจตราได้ รวมทั้งไม่ยุ่งยากต่อการส่งต่อไปยังระบบอื่นๆเพื่อขยายผลต่อไปอีกด้วย
สำหรับแอพ หมอชนะ ถือกำเนิดขึ้นด้วยความร่วมมือระหว่างภาครัฐนำโดยกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจรวมทั้งสังคม (ดีอีเอส) ที่ทำการพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (หน่วยงานมหาชน) หรือ สพร. รวมทั้งกระทรวงสาธารณสุข กับภาคเอกชน นำโดยกลุ่มผู้พัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์อิสระ ในชื่อ “Code for Public” รวมทั้งกลุ่มผู้ที่มีความเชี่ยวชาญด้านการพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์
